Kemal Akman: “Kanatlı eti sektörü bütün zorluklara rağmen üretiyor”

Türk hayvancılığına 60 yıldır hizmet veren, BESD-BİR‘in kurucularından, Ankara Zootekni Derneği Başkanı ve Dünya Bilimsel Tavukçuluk Derneği Türkiye Branşı Başkan Yardımcısı Mustafa Kemal Akman, Köy TV‘ye konuk olduğu bir programda Türkiye’nin tarım-hayvancılık politikaları neticesinde 1970 ve 80 ‘lerdeki kötü dönemi yeniden yaşadığını belirtti. Dr. Erhan Ekmen‘in sunduğu soru cevap programında sorunların sadece çiftçinin değil aynı zamanda memleket için bir bekâ sorunu haline geldiğinin de altını çizen Mustafa Kemal Akman, Türkiye’nin dönem dönem birçok imkansızlıklar ve zorlu dönemlerden başarıyla çıktığına da vurgu yaptı. Tarımın siyaset üstü milli bir mesele olduğunu ve tarımın önemini topluma net bir şekilde anlatarak farkındalık yaratmanın önemine dikkat çekti.

Ziraat Yüksek Mühendisi Akman, tarım ile ilgili durumu şöyle özetledi: “Hiçbir zaman umudumuzu yitirmiyoruz. Türkiye ne zorluklar gördü. Ne imkansızlıkların içinden çıktık. Türkiye, bu zorlukların dan da üstesinden gelecek elbet. Nereleri başardık, yine başaracağız. Bu ülkenin fedakar ve cefakar çiftçisi olduğu sürece, Mustafa Kemal’in izinden ayrılmayan liyakatli, bilgili, personelden oluşan teknik uzman kadrosu kolektif yaklaşımla birlik ve beraber içinde görevine devam ettiği sürece evelallah üstesinden gelemeyeceğimiz sorun yoktur.” dedi.

Ülkemizdeki kanatlı sektörünün problemlerinin konuşulduğu programdan alıntılar ise şöyle:

“Türkiye’de beyaz et üretimi en üst düzeyde yapılıyor.”

“Kanatlı eti sektörü, yatırımlarını büyüterek sürdürerek avrupa ve dünya standartını yakalamış hatta aşmıştır. Planlı ve sürdürülebilir yapısı ile tüm olumsuzluklardan bile kendini yapılandırıp, yönlendirebilen; özellikleri sayesinde sürekli üretim yaparak ayakta kalabilen bir sektör oldu. Uluslararası kalite standartlarında ve düzeyde uygulanan gıda güvenliği ilkelerde üretim yapılıyor. Çevre dostu uygulamalara kendini ayarlamış olduğunu söylemek de abartı olmaz.”

“Beyaz et ve yumurta sağlıklı beslenme ve gelişim için en uygun seçenek.”

“Sağlıklı bir yaşam ve nesil için dengeli ve yeterli beslenme şart. Dünya Sağlık Örgütü’nün sağlıklı beslenme için belirlediği anahtar adımlar arasında kırmızı ete oranla daha az yağ içeren kanatlı eti tüketimi yer almaktadır. Yeterli bedensel ve zihinsel gelişim için tüketilmesi gereken hayvansal protein içindeki en önemli gıdadır. Tavuk eti proteinleri, insan beslenmesinde gerekli olan tüm amino asitleri yeterli ve dengeli miktarda içerir. Yumurtada da bu böyledir.”

Tavuk eti ve yumurta biyolojik değeri oldukça yüksek gıda maddeleridir. Diyetisyenler de verdikleri diyetlerde bu gıdalara önem veriyorlar. Enerji değerinin düşük olması ve liflerinin kısa olması sayesinde kolay çiğneniyor bu yüzden çocuk ve yaşlıların diyetlerinde yer alıyorlar. Vücudumuzun yapı taşı olan protein değerlilik oranı açısından temel gıdalar arasında yumurta yüzde yüz değerinde.”

“Kanatlı eti, hızlı üretilen stratejik bir değerdir.”

“Kanatlı eti insan beslenmesi açısından önemli bir değer. Hızlı üretilmesi ve ekonomik olması nedeni ile stratejik öneme sahip. Yumurta hayvansal protein ihtiyacımızı çok ekonomik ve pratik olarak karşılıyor. Bir yumurtada 6 ile 6.5 gram arasında protein var. İnsan vücudunun hayvansal protein ihtiyacı 40 gram. Tavuk eti de kırmızı etin üçte bir fiyatına protein ihtiyacını karşılıyor. Değerli gıdalarımızı iyi kollamak, iyi değerlendirmek ve iyi tüketmek gerekiyor.”

“Gıdaya erişimin engellenmesinin önüne geçilmeli.”

“Tarım hayattır, yaşamın vazgeçilmez öğesidir. yemsiz hiçbir şey olmayacağına göre, bitkisel üretim olmadan hayvancılık da olmaz. Bitkisel üretimin her koşulda başarılı olmasını istiyoruz. Çok titiz bir şekilde çalışılması lazım. Gıdaya erişim ve beslenme imkanlarımızın engellenmesinin önüne geçilmesi gerekiyor. Verilmeyen desteklerden fazla ithalat bedeli ödemesi var ve bu düşündürücü.”

Kanatlı üretiminde genel yapıdan biraz farklılıklar var. Bunu tarım üretimi ile ilişkilendirirsek, tavukçuluk sektörü dinamizmi ve altyapısının elastiki hareketleri ile ayakta duruyor. 1990 yılında 170 bin ton, 2000 ‘de 600 bin ton, 2010 ‘da 1.476 milyon ton, 2020 ‘de ise 2.194 milyon ton üretim var ancak 2019 ‘da 3 milyon tonları görmemiz lazımdı.”

“Kanatlı eti sektörü bütün zorluklara rağmen üretiyor.”

“FAO ‘nun raporuna göre dünyada 350 milyon ton et üretimi var. Bunun yüzde 40 ‘ı olan 140 milyon tonu kanatlı eti. Son 20 yılda üretimini dört kat artırmış olan ülkemiz ise 3.5 milyon tona yakın kanatlı eti üretimi ile dünyada ilk 10 ‘da yer alıyor. 2019 yılından, 2023 yılına kadar durgunluk hatta gerileme vardı. Dünya piliç eti tüketimi ortalaması 17 kilo. 2023 yılında ülkemizde kişi başı piliç eti tüketiminin 23 kilo seviyesine çıkmasını bir başarı olarak görüyoruz. ABD’de yıllık tüketim 50 kilo, Brezilya’da 40 kilo. Beyaz et sektörü kendi kendine yeten, ihracat yapan, ülkemize döviz kazandıran bir sektör. Bütün zorluklara rağmen üretimimizi düşürmemeye, inadına üretim yapmaya gayret eden bir sektörüz. Yumurtada da aynı durum var. Yumurta ihracatımız üretimin yüzde 30 ‘u civarındaydı ama maalesef yüzde 15 ‘e kadar düşmüştü. An itibari ile yüzde 20.”

“Kurulduğu günden günümüze, sürekli gelişim ve inovasyon fırsatlarını takip ederek globalde rekabet edebilecek seviyede kalan ve dünyada ilk 7 de olan Türk Piliç Eti sektörü, üzerindeki sorumluluğun bilinci ile gerek iç, gerekse de dış talebi karşılayacak nitelikte üretim yapmaya devam edecektir.”

“Beyaz et ihracat kısıtlaması hem tüketiciyi hem de üreticiyi zor durumda bıraktı.”

“Bilgisi olmayanın fikir beyan etmemesi lazım, karar almadan evvel düşünmesi lazım. Bu sektör bugün frene basıp duracak, yarın gaza basında tekrar gidecek bir sektör değil. Beyaz et, yumurta ve tarım sektörü hepsi böyle. Domatesi dikerken ne olacağını bilmiyorsanız, ne kadar kazanacağınızı bilmiyorsanız tabii ki çok fazla umutla ve heyecanla yetiştiricilik yapmanız çok zor. Bilerek veya bilmeyerek yapılan hatalar var. Ticaret Bakanlığı mesela Nisan ayı sonunda bir açıklama yaptı. 1 Mayıs ve 31 Aralık arasında aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda 80 bin ton olarak tavuk eti ihracatına kısıtlama getirdi. 2023 yılında 500 bin ton ihracat yaptık. Daha önceki yıl 700 bin ton üzerindeydi. İhracatta 51 bin ton azalma oldu. Bu sektörde çok büyük tahribatlar yarattı. Ticaret Bakanlığı bunu piyasada tüketici refahının korunmasının temini için önlem olarak aldığını belirtti. Gıda fiyatını direkt veya endirekt olarak engellerle düşürmeye çalışmanın tüketiciyi korumak olmadığını kabul etmek lazım. Sebep sonuç ilişkisini başta doğru kurmak gerek.”

“Türk Piliç Eti sektörü iç pazardaki talebi karşılayacak, ihracat pazarlarında da global rakipleri ile rekabet edecek seviyede üretim yapmaya devam etmekte ve edecektir. Bu vesile ile Ticaret Bakanlığı’nın 2024 yılı Mayıs – Aralık arası süreçte piliç eti sektörüne getirdiği ihracatta kısıtlama uygulamasının da bir an önce kaldırılması, dış pazarlardaki gücümüzü korumak adına çok önemli olduğunu vurgulamak gerekir.”

“Sektöre destek olunması gerekiyor.”

“Kendine yeterli üretimi yapılan beyaz et ve yumurta sanayiinde faaliyet gösteren yetiştirme kümesleri, karlılık oranının altında kalan ölçekleri nedeniyle atıl duruma düşmekte veya entegrelere uzak yerlere verilen desteklerden dolayı yeni kümeslerden faydalanma durumunda zorluklar çekilmektedir. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın IPARD ve kırsal kalkınma desteklerinden, uygun bölgelerde yeni kümes yatırımına imkan verecek kararlar almasında katkılar bizim için önemlidir. Devlet destekleri her türlü zorlukları aşmaya yardımcı olmalıdır. Eko tarım, kuraklık , girdi maliyetleri, riskli üretim yapmakta olan üreticileri depolama, işleme imkanları ile hayatiyetlerini devam ettirilmelidir.”

“Kamuoyu art niyetli kişiler tarafından yanlış bilgilendiriliyor.”

“Bilimsel temeli olmayan iddialar halk üzerinde yanlış algılar yaratıyor. Halkı, kamuyu yanlış bilgiler ile tüketim ve gıda temininde olumsuz etkileyen medya haberlerini mutlaka gereken doğru yanıtlar ile bilgilendirmek ve bu yanlı, hatalı, art niyetli bilgilerin etkilerini önlemek gerekir. Tamamen haksız, bilimden, bilgiden uzak bu yayınları mahkeme kanalında kazanmaktayız. Ama kamu, Akademi, STK dahil konu ile ilgili tüm kurullar da işbirliği yaparak gereğinin yapılmasını bekliyoruz.”

“Maalesef sektörle ilgili olarak kamuoyuna sunulan bilimsel temeli olmayan iddiaların sonucu halkımızda yanlış algılar oluşmuştur. Bu konuda Bakanlığımızın desteğine ihtiyacımız var. Kamuoyunda beyaz et sektörü ile ilgili doğru bilinen yanlışları düzeltmek amacıyla Bakanlığımızın planlayacağı kamu spotunun halkımızın dengeli ve sağlıklı beslenmede beyaz etin önemini anlamasına eminiz çok fayda sağlayacaktır.”

“Çözüm için kooperatifçilik şart.“

“Her ülkede gelir dağılımı ve fırsat eşitliği hızla bozulmlaya devam ediyor. En ciddi yapısal sorun ve tehdit bu. Kooperatifler, sosyal temelli ekonomik işletmelerdir. Gelişmiş ülkelerde insanlar dayanışma içindeler ve tehditlere karşı birlikte hareket edip büyüyorlar. “

Diğer haberler:

Misafir Sofralarından Gariban Sofralarına Tavuk Prof. Dr. Zehra Ayhan, “Tavuk üretiminde hormon kullanılmıyor” Geçmişten Günümüze Kısa Bir Dünya Tavukçuluk Tarihi Ankara Zootekni Derneği VIV Turkey 2023’de sektör ile buluştu Oytun Erbaş’ın sözlerine Bilimsel Tavukçuluk Derneği’nden tepki Zooteknistlerden kuş gribi vakaları için açıklama