Esansiyel Kekik Yağı: Kümes Hayvanlarında Antimikrobiyal Dirence Çözüm

Esansiyel Kekik Yağı: Kümes Hayvanlarında Antimikrobiyal Dirence Çözüm(*)

Çeviri: Dr. Kaya DEMİRÖZÜ
Kanatlı Sağ‎ً‎lığı ve Hastalıkları‎ Uzmanı
drk.demirozu@yahoo.com.tr

Antimikrobiyal direncin 2050 yılına kadar insan ölümlerinin en büyük nedeni olacağı öngörülüyor. Bu nedenle hayvansal protein üreticilerinin, antimikrobiyal maddelere olan bağımlılığımızı azaltabilecek çözümleri acilen belirlemeleri ve uygulamaları gerekiyor.

Kanatlı hayvan endüstrisi uzun yıllardan beri hastalıkları hem önlemek hem de iyileştirmek için antimikrobiyallere güvenmiştir. Sektörün yaklaşmakta olan antimikrobiyal direnç krizinin farkına varmasına ve değişimi uygulamaya çalışmasına rağmen, ticari kümes hayvanlarının sağlık ve refahının yanı sıra insan gıda zincirinin güvenliğini sağlamak için hala birçok antimikrobiyal bileşiğe vazgeçilmez inancı kuvvetli. Antimikrobiyal direnç, bir mikrop belirli bir antimikrobiyal bileşiğin yok edilmesini önleyecek mekanizmalar geliştirdiğinde ortaya çıkar. Çoğu zaman antimikrobiyalleri sadece antibiyotik olarak düşünme eğilimindeyiz; ancak bakterilerin yanı sıra mantar, virüs ve parazit mikropların da kendilerini kontrol etmek için kullanılan bileşiklere karşı dirençli hale geldiğini unutmamak gerekir.

Kanatlı üretiminde antimikrobiyaller

Kanatlı hayvan üretiminde, komeslerin temizlenmesinden hastalıkların tedavisine kadar çeşitli amaçlar için antimikrobiyaller kullanılmaktadır. Ticari üretimin doğası gereği güçlükleri bulunmaktadır. Yüksek stoklama yoğunlukları, kapalı alanlar ve çeşitli stres faktörleri, hastalıkların ortaya çıkmasını tetikleyebilmektedir. Geçmişte bu durum, hem yem hem de bağırsak kanalındaki patojen yükünün azalması ve ayrıca bağırsak bakterileri tarafından toksin üretiminin azaltılması nedeniyle büyümeyi teşvik eden faydalar sağlayan antibiyotiklerin profilaktik kullanımıyla yönetiliyordu.

Antimikrobiyal bileşikler, hücre duvarı sentezini engellemek, DNA replikasyonunu kesintiye uğratmak ve hücre zarı fonksiyonunu bozmak gibi mikrobun temel mekanizmalarını hedef alarak çalışmaktadır. Geleneksel geniş spektrumlu ilaçların çoğu birden fazla mekanizmayı hedeflerken, daha modern ilaçların bazıları daha spesifiktir ve tek bir mekanizmayı hedefler. Geleneksel geniş spektrumlu ilaçlar artık o kadar uzun süredir tekrar tekrar kullanılıyor ki, birçoğu bazı bakteri türlerinden direnç sorunları yaşıyor. Tersine, modern hedefe yönelik ilaçlar çok daha kısa bir süredir kullanımda olmasına rağmen, bunların tek etki şekli bakterilerin gelişmesini ve dirençli hale gelmesini çok daha kolay hale getiriyor. Hal böyle olunca antimikrobiyal direnç giderek yaygınlaşıyor. 

Esansiyel (Uçucu) yağlar 

Esansiyel yağlar bitkiler için koruyucu bir sistem oluşturarak onları yırtıcılardan ve mikrobiyal enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olur ve ayrıca böcekler tozlaşma yoluyla üremeyi teşvik eder. Çoğu zaman 100’den fazla farklı aktif bileşikten oluşan esansiyel yağlar, çok çeşitli aktiviteler ve faydalar sunar. Kekik esansiyel yağı kapsamlı bir şekilde araştırılmış ve antimikrobiyal, antimantar, antiinflamatuar ve antelmintik olarak çok sayıda özellik sergilenmiştir. Çiftlik hayvanlarına kekik esansiyel yağı takviyesinin, esansiyel yağın bitkide gerçekleştirdiği birçok aktivite ve faydayı sağlayabileceği, dolayısıyla çok sayıda sağlık ve performans faydası sunabileceği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Geleneksel antimikrobiyallerden farklı olarak, wsansiyel yağlardaki aktif bileşiklerin karmaşık bileşiminin, mikrobiyal direnç olasılığını büyük ölçüde azalttığı, dolayısıyla hayvancılıkta hastalıkların hafifletilmesi için potansiyel bir alternatif sunduğu gösterilmiştir.

Etlik piliç üretiminde kekik esansiyel yağının kullanımı

25 Yılı aşkın araştırmalar Kekik yağının, bağırsak sağlığını ve optimum bütünlüğünü destekleyerek hayvanlarının sağlığını ve performansını sürekli olarak iyileştiği gösterilmiştir.

Yakın zamanda yapılan bir üniversite araştırması, broilerlerde kekik yağı ve bir antibiyotik büyütme faktörü olarak enramycin katkısı karşılaştırılmıştır. Çalışmada 180 Ross 308 broiler civciv 0 günden 35 güne sürmüş. Civcivler, 15 şerlik Gruplar halinde kümeslere yerleştirilmiş, yem su kısıtlanmamış ve 6 tekrarlanma ile barındırıldı. Çalışma boyunca mısır/soya diyetlerine ya 10 ppm enramycin (standart veteriner dozu) ve 300 g/t kekik yağı eklendi. Yem tüketim performansı ve ölüm oranı değerlendirildi.

Sonuçlar, kekik yağı takviyeli kuşların yalnızca antibiyotik takviyeli kanatlıların performansını yakalamakla kalmayıp, aynı zamanda 35 günde kekik yağı grubunun enramycin grubuna kıyasla önemli ölçüde daha yüksek vücut ağırlığına ulaştığını buldu (Grafik 1).

Kekik yağı takviyeli grup, enramycin grubuna kıyasla FCR’de 4 puanlık bir azalma elde etmiştir. Veriler, kekik yağının antibiyotik büyüme faktörüne (ABF) göre üstün performans faydaları sunabileceğini gösteriyor. Tedaviler arasında yaşanabilirlik açısından anlamlı bir fark yoktu (Grafik 2).

Ekonomik etki

Araştırmanın ekonomik etkisi değerlendirildiğinde, elde edilen ilave canlı ağırlık, hayvan başına ekstra 0,10 £ getiri ile sonuçlanmış ve hatta tüketilen katkı maddeleri ve yem maliyeti hesaba katıldığında, ABF ile karşılaştırıldığında, bu, hayvan başına ilave 0,08 £ ile sonuçlanmışdır (Tablo 1).

Özet

Özetle, doğal kekik esansiyel yağının kullanımı, antibiyotikler, antelmintikler, koksidiostatlar vb. gibi geleneksel antimikrobiyallerde bulunan yüksek mikrobiyal direnç riski olmadan, hayvan sağlığı ve performansını desteklemedeki etkinliğini gösteren onlarca yıllık araştırmalara sahiptir.

Bu çalışma, kekik yağının bağırsak sağlığını ve bağırsak bütünlüğünü desteklemedeki değerini ve hem üstün performans hem de iyileştirilmiş ekonomik etki açısından profilaktik ve büyümeyi teşvik eden antibiyotiklere uygulanabilir bir alternatif araç olarak değerini göstermektedir. Bu nedenle Kekik esansiyel yağı, antimikrobiyal dirence karşı mücadelede hayvansal protein üreticileri için değerli bir araç sunabilir.

 (*):Alexandra Desbruslais ,Poultry World https://www.poultryworld.net › … Oregano essential oil: A solution to antimicrobial resistance .

 Önerilen Kaynaklar

1.Demirözü, K. (2004): Probiyotikler ve Yeni Bir Konsept. Topkim Teknik Bülten, THS.04.07/08KD, İstanbul. 

2. Demirözü,K., Yargeldi,K., Karaoğlan, Ö.(2004 ):Bir Fitobiyotik Olan Bıomın^® PEP 1000’nin Broilerlerde Etkinliğinin Denenmesi. PEP Teknik Kitapcığı ,21-28 ve Doğal Seçenekler Seminerleri, Bolu-Bandırma.
3. Demirözü, K.(2005): Broiler Piliçlerde Kimi Barsak Sorunları. Topkim Teknik Bülten, THS 05.09/10KD.
4. Demirözü, K. (2005): Çağdaş Hayvan Üretiminde Bilinçli Beslenmede Doğal Alternatifler. Çiftlik Dergisi Röpotaj.
5. Demirözü, K. (2010): Probiyotikler ve Yeni Konseptler. Çiftlik Dergisi; Şubat-2010,312(38-40) 
6. Demirözü, K. (2010): Bilinçli Beslenmede Doğal Destek Ürünler. Çiftlik Dergisi 311,58-63 
7. Demirözü, K. (2011): Broiler Piliçlerde Kimi Bağırsak Sorunları I, Çiftlik Dergisi Mart -2010 313 (52-53) 
8. Demirözü, K. (2011): Broiler Piliçlerde Kimi Bağırsak Sorunları II, Çiftlik Dergisi Nisan- 2011,326 (38-39). 
9. Demirözü, K. (2015): Bağırsak Sağlığı İçin Hayvansal Katkılar-Çeviri- https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=77519 07.07.2015 tarihinde  ve Çiftlik Dergisi 2015 (377) 30-31 yayınlandı.
10. Demirözü, K. (2016): Pre ve Probiyotikler Hakkındaki Gerçekler (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=88538 27.03.2016 tarihinde yayınlandı.
11. Demirözü, K. (2017):  Kanatlılarda Probiyotiğin Yararları (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=114135, 24.04.2017 yayınlandı.
12. Demirözü, K. (2016): Antibiyotiklere Alternatif Arayış(Çeviri),  www.ciftlikdergisi.com.tr/antibiyotiklere-alternatif-arnayisi.html  https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=103631 , 07.11.2016 yayınlandı.
13. Demirözü,K.(2018): Bağırsak Sağlığında Fırsatlar Ve Sorunlar (Çeviri). 17.09.2018 tarihinde yayınlandı.  https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=129495
14. Demirözü,K.(2017): Kanatlı Bağırsak Sağlığına Mikotoksinlerin Etkisi https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=110823, 27.02.2017 ve 27.05.2019 tarinde https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kanatli-bagirsak-sagligina-mikotoksinlerin-etkisi-2.html  yayınlandı.
15. Demirözü, K. (2019): Orta Zincirli Yağ Asitleri Ve Antimikrobiyal Dirençle Mücadele(Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/orta-zincirli-yag-asitleri-ve-antimikrobiyal-direncle-mucadele.html, 02.12.2019 tarihinde yayınlandı. 
16. Demirözü, K. (2018):Bütirat Broilerlerde Nekrotik Enteritisi Hafifletir (Çeviri).   https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=124912 14.01.2018 yayınlandı.
17. Demirözü, K. (2018) : Antibiyotiklerin Azaltılması: Bir Vaka Çalışması (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=125485  12.02.2018 günü yayınlanmıştır.
18. Demirözü, K. (2017) : Üreticilerin Antibiyotik Kısıtlamasına Yanıt Olarak Yeni Stratejileri Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=109360  03.02.2017 yayınlandı. 
19. Demirözü, K. (2019) : Öbiyotikler Ve Yeni Bir Bağırsak Sağlığı Paradigması Gereksinimi-Çeviri- https://www.ciftlikdergisi.com.tr/obiyotikler-ve-yeni-bir-bagirsak-sagligi-paradigmasi-gereksinimi.html 05.10.2019 yayınlandı.
20. Demirözü, K. (2018) : Antibiyotıksiz Üretimde Bağırsak Sağlığının Önemi –Çeviri-https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=125981, 13.03.2018 yayınlandı.
21. Demirözü, K.(2017): Tavuk Bağırsak Sağlığının Korunması-Çeviri- https://www.ciftlikdergisi.com.tr/tavuk-bagirsak-sagliginin-korunmasi.html,   26.03.2017 yayınlandı Demirözü, K.(2019): Bağırsak Sağlığında Butirat Kullanımı. :  https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=131918 21.03.2019 tarihinde yayaınlandı. 
22. Demirözü, K.(2019): Kanatlılarda Bağırsak Sağlığı: Bütünsel Bir Yaklaşım(çeviri) 26.04.2019 tarihinde. https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kanatlilarda-bagirsak-sagligi-butunsel-bir-yaklasim.html   yayınlandı
23. Demirözü, K.(2019): Antibiyotik Büyütme Faktörüne(ABF) Alternatif Bakır Kil Değişimi (Ceviri)https://www.ciftlikdergisi.com.tr/antibiyotik-buyutme-faktorune-abf-alternatif-bakir-kil-degisimi.html  19.08.2019 yayınlandı.
24. Demirözü, K.(2020): Bitkilerle Barsak Sağlığı: Kanatlılar İçin Umut Verici Görünmekte(Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/bitkilerle-barsak-sagligi-kanatlilar-icin-umut-verici-gorunmekte/  09.03.2020 yayınlandı.
25. Demirözü, K.(2020): Kanatlılarda Bağırsak Sağlığı Nasıl Korunur? https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kanatlilarda-bagirsak-sagligi-nasil-korunur/   26.07.20020 tarihinde yayınlandı (Özetlenerek çeviri).
26. Demirözü, K.(2020): Bağırsak Sağlığı Nasıl Ölçülebilir ? https://www.ciftlikdergisi.com.tr/bagirsak-sagligi-olculebilir-mi/   24.10.2020 yayınlandı.
27. Demirözü,K.(2020): Kanatlılarda Bağırsak Sağlığının Önemi https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kanatlilarda-bagirsak-sagliginin-onemi/ 24.08.2020 tarihinde yayınlandı. 
28. Demirözü, K.(2022): Bağırsak Sağlığı: Kanatlı Üretiminde Antibiyotik Kullanımının Azaltılması. Emily Marshall, Gut health: Reducing antibiotic use in poultry production https://www.poultryworld.net › Health › Articles › Gut-he.. ,(özetlenerek çeviri). 21.04.2022 tarihinde Bağırsak Sağlığı: Kanatlı Üretiminde Antibiyotik Kullanımının Azaltılması – Çiftlik Dergisi | Çiftlik Dergisi (ciftlikdergisi.com.tr) yayınlandı. 
29. Demirözü, K.(2022): AGF’süz Beslenen Broilerlerde Deri Pigmentasyonunun İyileştirilmesi(Özetlenerek Çeviri) Yvonne van der Horst https://www.poultryworld.net/Nutrition/Articles/2020/11/Improving-yellow- AGF’süz Beslenen Broilerlerde Deri Pigmentasyonunun İyileştirilmesi – Çiftlik Dergisi | Çiftlik Dergisi (ciftlikdergisi.com.tr) 03.10.2022 tarihinde yayınlandı.
30. Demirözü, K. (2021): Bağırsak Sağlığı: Kanatlı Yetiştirmede Antibiyotik Kullanımının Azaltılması. Emily Marshall, Gut health: Reducingantibioticuse in poultry production https://www.poultryworld.net/Health/Articles/2020/2/Gut-health-Reducing-antibi Bağırsak Sağlığı: Kanatlı Yetiştirmede Antibiyotik Kullanımının Azaltılması – Çiftlik Dergisi | Çiftlik Dergisi (ciftlikdergisi.com.tr)  22.01.2021 tarihinde yayınlandı. . 
31. Demirözü, K. (2017) : Kümes Hayvanlarınının Mikrobial Popülasyonu Arttırma-Çeviri- Todd R. Callaway, Enhancing the microbial population within poultry(özetlenerek çeviri). http://www.worldpoultry.net/Health/Articles/2016/10/Enhancing-the-microbial-population-within-poultry-2 (Özetlenerek çeviri) 24.09.2020 yayınlandı, https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kumes-hayvanlarinin-mikrobiyal-populasyonunu-arttirma/
32. Demirözü, K. (2023): Doğal Fitobiyotiklerle Kümes Hayvanlarında İshal Kontrolü İçin Stratejiler  Albert Nakielski (2021): Strategies for diarrhoea control in poultry with natural phytobiotics, İnternational Poultry Production, 29(2) 7-9 (Çeviri). Doğal Fitobiyotiklerle Kümes Hayvanlarında İshal Kontrolü İçin Stratejiler – Çiftlik Dergisi | Çiftlik Dergisi (ciftlikdergisi.com.tr) 08.03.2023 yayınlandı. 

Demirözü, K. (2024): Esansiyel Yağların Broiler Bağırsak Sağlığına Etkisi. Fuguang Xue, Lei Shi, Yunlei Li, Aixin Ni, Hui Ma, Yanyan Sun, and Jilan Chen, Poultry Science,https://www.poultryworld.net/Specials/Articles/2020/12/Essential-oils-benefit  (çeviri). Esansiyel Yağların Broiler Bağırsak Sağlığına Etkisi – Çiftlik Dergisi | Çiftlik Dergisi (ciftlikdergisi.com.tr)  13.05.2024 tarihinde yayınlandı.

Diğer haberler:

Antibiyotik kullanımını izlemek için tüy analizi Bağırsak Sağlığı: Kanatlı Yetiştirmede Antibiyotik Kullanımının Azaltılması Yeterli yemlik uzunluğu daha iyi tüyler demektir Kanatlı Yetiştirmede Alternatif Su Dezenfeksiyon Yöntemleri Yumurtacılarda Bağırsak Sağlığı Esansiyel Yağların Broiler Bağırsak Sağlığına Etkisi