Evcil Kuşlarda GUT Hastalığı
EVCİL KUŞLARDA GUT HASTALIĞI
Dr. Kaya DEMİRÖZÜ
Kanatlı Saًğlığı ve Hastalıkları Uzmanı
(Drk.demirozu@yahoo.com.tr)
Gut hastalığı insanlar, sürüngenler ve kanatlılar arasında yaygın bir hastalıktır. Özellikle muhabbet kuşları, su kuşları ve kümes hayvanların da görülür. Gut bazı durumlarda kalıtsal olmasına rağmen, diğer çevresel ve beslenme faktörleri tarafından ağırlaştırılmış olabilir. Her iki durumda da, doğru beslenme, gut görülme sıklığını engellemede önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Kuş sahiplerinin gutun nedenlerini bilmeleri ve belirtileri-ni erken fark edebilmeleri, tedaviye olabildiğince erken, geçikmeden başla-ma imkânı verecektir.
Gut hastalığı nedir?
Gut, kandaki ürik asit (diyetteki proteinlerin parçalanması ile oluşan ve genellikle idrarla atılan ürün) seviyesi artığında böbrekler bunları süzme s0nuçu oluşabilmektedir. Artiküler veya sinovyal gutta ürik asit eklemler, ligament ve tendon kılıflarında kristalleşir. Dokularda “yumru” denen küçük beyaz nodüller oluşturur.
Visseral gut, ürik asit birikintileri karaciğer, dalak, kalp kesesi, böbrek ve hava keselerinde görülebilir.
Gut hastalığının nedeni
Ürik asit, insan, kanatlılar ve diğer hayvanların diyetlerindeki proteinlerin yıkım ürünlerinden biridir. Kandan, böbrekler tarafından süzülür ve idrar ile atılır
Anormal birproteinparçalanması sonucuürikasit düzeyiyükselir, buda gutun primer nedeni olabilir. Primer gutun kalıtsal olduğu düşünül-mektedir. Ya da sekunder olarak; hangidurumdaböbreklerdenyeterliürik asit süzülmesi mümkün değildir? Sekundergutun nedenleri:
- Kimi ilaçlar,
- Böbreklerin işlevini etkileyenkronik hastalıklar,
- Böbrek hastalıkları,
- Oburluk,
- Yanlış besleme (yüksek protein ve muhtemelen yüksek D vitamini ya da düşük Vitamin A),
- Ağır metal, mikotoksin ve diğer toksinler,
- Hareketsizlik,
- Su içmede azalma ya da kısıtlama yahutdehidratasyon(vücudun su kaybı),
- Bazıenfeksiyonlar,
- Böbrekleri etkileyen diğer çevreselfaktörler,
Gutun belirtileri nelerdir?
Eklemler büyümüş, sert ve ağrılı olabilir. Hayvan bir ayağı üzerinde durur ve sürekli olarak değiştirir. Yürüyüş düzensizdir. Kuş tüneyemez ve böylece kafesin zemin üzerindefir. Kanatlar etkilendiğinden, uçmak müm-ün olmayabilir. Eğer diğer iç organlar etkilenmişse; iştah azalması, letarji, kilo kaybı ve anormal dışkı olabilir. Kuşun mizacında bir değişiklik olabilir ya da ani ölümle sonuçlanabilir.
Teşhis
Kuşun muayenesi ve beslenmesi, çevre faktörleri, su içmesi ve daha önceki sağlık sorunları ve tedavileri ilgi eksiksiz bir anamnez hekim guttan şüphelenir. Kan testleri, röntgen, eklem sıvısında asit kristalleri ve yum-ruların tespiti ile tanıya varılır.
Tedavi
Gut hastalığını tetikleyen herhangi bir beslenme rejimi veya çevresel nedenin belirlenerek ortadan kaldırılmasıi cihetine gidilmelidir. Hasta kuşa düşük proteinli diyet verilmelidir. Hatalı beslenen kuşlara A vitamini verile-bilir. Taze ve temiz su eksik edilmemeli ve seruma ihtiyacı olabilir. Kuş yiyecek ve suya kolay erişebilmelidir. Tünek çapının artırılması yararlı olabilir.
Gut hastalığı olan bir kuş için prognoz genellikle yüz güldürücü değildir.
